ONTAY & MAROGONG.NET Ontay & Marogong.Net - MANGA THOTOL SA RANAO
   
 
  MANGA THOTOL SA RANAO



THOTOLAN KO PAGANAI A MASA SA MINDANAO
Poon ko Obarobaro Masa na initompok ko Salsila sa Onayan
 Pitandingan e Datu Acmad (Ontay) Macagaan Abdulmadid
 
Sii ko masa a dapun so agama islam sa polo a Mindanao agoso manga pud a polo sa Polo diawa, na aya manga pagtao ron na mbidabida ago mbidabida sa basa, a mipaparak siran sa manga polo aya sa pilimpinas, sa aya kadakulan sa manga tao aya na daa bairan agama a matutundo, so sabaad kiran na aya okit iran ko kapaga-gama na kapangintonong, na sopud kiran na kambarahala, ogaid na mbidabida siran sa okit ago adat ko kapagingud, giya manga pagatao aya na daa bairan madrasa ko manga basa o lagid o Arabic ago English, na aya butad iran na kakhanikaniya sa butad ko omani darpa iran,
 
So puman so ikadowa masa sangkaya pilimpinas na so kiyatago iron sa agama, na sii minisabap ko manga sarip, ma-ana manga sufii a phamagaolia a makapopoon siran sa pagabagatan a lopa Arabia ago giya India na mianompang siran sa manga polo ingudaya sa subangan a alongan, na sabap ko panagontaman niran sa kapuphakalankap o agama Islam na miayapakalaolad iran so agama o Allah ko manga polo sangkaya subangan a alongan, miapaka soled iran so mbidabida a manga tao ko aga Islam, ago so manga tao sa manga polo aya sa pilimpinas, na aya mala na sii sa polo a Mindanao sa ayadun a pagampaganay a miyabilao a agama sa manga polo aya pilimpinas na so agama Islam, ago ayadun a pagampaganay a maka talingoma a agama sii sa polo a Mimndanao na so Islam, ipoon ko ragon a 1380 A.D. so manga Muslim sa Malaysia a miya Islam o manga sarip na ayapuman miyakasalono a miyakapanolon ko aga islam sa sii siran miyantap sa pagotaraan a pilimpinas sa Bisayas ago giya Luson,
 
Sii ko kiyapagayo-nayoniron o manga panonothol, sii ko ragon a minipantag ko 1380 na aya pagampaganay a sarip a maka oma sa polo sulog ago Mindanao na so Sarip Mahjom a wata a mama o Sarip Auliya a maka poon sa Hadaralmaot sa ingud a Yaman, sukanian I pagampaganay a maka awid ko sindao o Islam sa manga polo aya sa Pilimpinas, na aya katharo o manga panonothol sa doniya na odakon madadag si Ferdinand Magellan sa kiasong iyan sa Malaca (Maloko Island) sa sii mini antap sa ingud a Cebu, na giyaikon a pilimpinas na langodun Muslim so taoron s ataman imanto lagid o manga obay niyan a ingud a giya Malaysia ago giya Indonisia, ago Boronai, a manga pagari a Pilimpinas.
 
 
THOTOLAN KO MANGA SARIP
 
So manga alawi na siran I phumbutuwan sa manga Sarip, a pud ko pagtao o Ali ibn Abuthalib a maapud kiran so watao alizainol abidin a watao Ali ibn Abuthalib, isa thotolan kiran na pialagoyan niran so mbawataan o “Omaya” ko masa a kandadatoi kiran o QHOJIAD, ikadowa a thotolan kiran na piyalagoyan niran so mbawataan o TAHLAQ odi na TAKRAN ko masa a kandadatoi niyan kiran sabap ko kapuringasa a iran ko manga pag tao ago mbawataan o ALI ibn Abuthalib ka ipukawan o mbawataan o “Maawia” oba kiran maagao so kadatu ko oriyan o kiyaagawa iran ko Kadatu sa Lupa a hijaas,
 
Mia-aloi ko magazine a Hajji a aya lalan a inokitan o manga sharip na sii sa Hadaralmaot sa Yaman na miyaguda siran roo sa mala a Kapal na minisampay siran sa ingud a India, orianian na liyalag iran a Subangan a Alongan sa mipapanompang siran taman sa miniraot siran sa polo a Malaya ago Jawa go sii sa Sumatra, ago sa Bornio, na so sabaad kiran na iniraot sirandun sa polo a Sulog ago giya Mindanao,
 
Katii so manga ngaran o Sharip a miyakaoma sa Subangan aya a alongan a miaaloi sa tarik sii ko thotolan ko masa iran
 
  1. Sharif Awlia
  2. Sharif Marjiya
  3. Sharif Hassan
  4. Sharif Shainal Abidin
  5. Sharif Ahmad Baginda
  6. Sharif Karim Mahjom
  7. Sharif Abubakar
  8. Sharif Mohammad a Watai Ali Zainal Abidin
 
Giyanan a miyanga aaloi na langon mala a miyapurarad iran sa kinipanolonun niran ko agama Islam sa subangan aya alongan, siran I pumbutoan sa manga tabligh o Agama Islam, ogaid na sii ko thotolanon na si Sharip Abubakar I mala kiran I miyapurarad ago malai kiyandatuan ka sukaniyan I pungguraran niran sa Sultan Sarip.
 
 
THOTOLAN KO SARIP MAHJOM
 
So Sarip Mahjom na watao Sarip Aulia na miakaoma sa polo a Sulo sa katabligh a okitian ko kipanolonun ko agama Islam, si Sarip Mahjom na sukanian so Ishaq a wata a mama o Sarip Aulia a poon ko mbawataan o Abbas a bapa o Ali ibn Abutalib,   miyakaoma sukanian sa polo a Mindanao sa sulog ko ragon a minipantag ko 1380 ko kiya pagayonayoniron o manga panonothol, sa aya butad o Sarip Mahjom na maporo I katao ko agama Islam ago matangka I kambobolawasan, ago sii ko kandiditaran, go malai pangkatan ko katatarawanga sa doniya, ago papalihara aniyan so kaoyagoyag ko manga sogoan o Allah, ago sukanian na thatarimaan o Allah so pangni nian sa igira ini pangni nian so pukasakit ko Allah sa makabagur na phupakabagur somambot sabap sa lilimoon sukanian o Allah, ago phagilahaman sukanian o Allah pantag ko manga bitikan o Qur-an.
 
Aya okit o Sarip Mahjom ko kiphupanolonunian ko Agam Islam na Katabligh, bialoi niyan so kapagda sa awang a ipulibut iyan ko manga polo sangkaya subangan a alongan, sa iphupanolonian so manga sogoan o Allah ko manga pagtao, sii ko kiayapaka soludanian ki amphil ko Islam na kiyaogopanian si Sarip Mahjom sa mala a kaogop ka sukaniyan giimakapagosay ko bitikan o Islam sii ko manga basa sa masa oto, miyatabaniran sa marayag angkoto a dowa agama Buddhism ago Hinduism, go miyapaka solediran sii ko agama Islam si Sultan Zhaa a wata a mama I Sulotan Iskandar Zhaa, siran a dowa na pud ko manga datu sa Johor ago sa Malacca, aya thotolan sa dowa ini a datu na manga Muslim Siran sa asal, ogaid na diirandun katawan so manga bitikan o Islam sabap ko daa matao kiran mangadi ko Qur-an a basa arab, giya dowaini a datu na miyabaloi siran si Sarip Mahjom a guro iran, sa miangon siran sa manga madrasa sa ingud johor ago sa Malacca, orian o kiabiasa iran ago kiatadiam iran ko manga bitikan o Qur-an na phusogoon siran I Sarip Mahjom ko manga pud a Polo sa Subangan ini a alongan pantag ko kipanolonun ko agama Islam ka siran na padakul mapaparatiyaya kiran ka siran I Datu sa masa oto.  
 
THOTOLAN KO SARIP MARADIA BAGINDA
 
So Saripa Maradia Baginda na sukaniyan so Sharif Ahmad a wata a mama o Ali, si Ahmad na miyapangaroma niyan so watao Sarip Aulia a si paramisoli na inimbawata iran so Sarabanon ago si Tabonawan, si Sarip Ahmad na sukaniyan I paganai a makanggrar sa Radia Baginda, miyakatalingoma sukaniyan sa polo a sulog ko ragon a minipantag ko 1390, initaros iyan so kipanolonun ko agama Islam ko manga polo sa Mindanao sa tomiyaros sukanian sa Basilan na piyangaromanian roo so bae sa Basilan na inimbawata iran so Sarip Bidayon ago so Sarip Timbang, na tomiyaros sa Kaoladan sa Mindanao ko darpa o manga Maguindanaon sa buayaan na piyangaromanian roo so Bae sa liangun na inimbawata iran so Datu Mamalo ago si Abogatao ago si Bae Pindo na tomiaros puman ko darpa o manga iranon na piyangaromanian roopuman so Bae sa Maguindanao na inimbawata iran so Sambigan ago so Gampong sa Talakuku sa Kabuntalan, na tomiyaros sa ingud a ranao sa sukaniyan I miaka baloi ko ibumbaranun a piyamaloy siran sabap ko dairan kisabotun ko dowa kalimato Sahada, sa sii siran miyapud ko manga tao sa kayo, Si Radia Baginda I miakabangon ko parinta o agama Islam sa kapagoloan a khacali sa aya phupakawakil rukaniayn na so Sarip Abubacar a miyakamong rukanian,
 
 
THOTOLAN KO SARIP ABUBAKAR
 
So Sarip Abubakar na miyaka talingoma sukanian sa polo a Sulog ko ragon a minipantag ko 1434, wata sukanian o Sarip Abdurahman Hassan na miyapangaroma niyan so Bae a labi sa Sulog a watao Sarip Maradia Baginda. Gowani a mawapat so Sarip maradia Baginda na minitogalin so kadatu ki Sarip Abubakar sa Sukanian I paganai a Makasolot sa Sultan sa Sulo, na miyangon sukanian sa Baital Mal o parinta o Qur-an sa Sulo, go biangonian so Kandatu a ranon ago gagao ko manga Muslim na biganian siran sa manga kabunar ago oman ragon na dinian giimbagibagiin so manga pagupur ko manga Muslim,
 
Go ini pamayandug iyan so palihara agoso manga pagupur ko langon a kikarurugunan ko manga bitowanun ago so manga balo ago so manga wata a ilo ago so manga miskin, rakus a mimbalay sa mala a masgit sa Sulo a bitowanian sa satombok a agama islam, go lomiyangkap so kadatu iyan ko mangapud a polo sa pilimpinas sabap ko kaontol iyan I kandatu, go miyapakaliwanag iyan ko manga pagtao niyan so manga kokoman o agama Islam ko kaphagingud, go miyapakalangkap iyan so bagur o Islam sa kaoladan sa Lupa a Mindanao, Bisayas ago Luzon, na minitidawa iran so manga tao a mitimotimo a mbidabida I okit ago manga tao a pararanggar sa kalodan na palaya irandun miyapaka sangkop ago miyapugus, sabap boo to ko kaisaisa o manga muslim sa Mindanao, na iphoon roo na lominintad so manga pagtao a pagokit ko manga kalodan sa subangan a alongan, taman sa minisampai so bagur o agama islam sa polo a Silibis, palawan ago giya pagotaraan a Bornio ago so mala a kalodan sa ingud a Saina, sabap boo to ko kapia ago kaontol o Sultan Abubakar ago so manga pud a Muslim sa Masa ot.
 
Sii sangkoto a masa na kadakulan ko manga tao sa Filimpinas na miyamanolud siran ko agama islam sa kabayabaya a ginawa ka kiyababayaan niran so okit o kandatu ko Islam a miyapakarayag o Abubakar, na sopuman so maito a bilangan na dasirandun soled ko agama Islam na ogaid na misosolud siran ko parintao o kadatu Islam ka sabap mambo sa maapud siran ko ompiya ago kapiyaan o kaphagingud, taman sa minisampay so bilangan o manga Muslim a madakul adi so bilangan o kunaba Muslim sii sa Pilimpinas, na aya okit sa masa oto na phumbugai sa bois so kunaba manga muslim ko Kadatu o Abubakar, ka misosolud siran ko parenta o kaphagingud, ago malilinding siran ko kapagingud,
 
Sa masa oto na biabaloi so mnga polo sa Pililmpinas a miyabinuntai ron so agama Islam ago so parinta o Qur-an, sa aya kiathay a kiandatu o Sarip Abubakar na miaka tulo polo ago isa ragon iphoon ko 1434 A.D. (854 H) n ataman ko ragon a kiawapat iyan ko ragon a 1465 A.D. (885 H.) ago miyatakup so bagur o Islma sa Pilimpinas taman ko ragon kiapakaoma o ringasa o manga Ispaniol ko March 16, 1521 A.D. (940 H.)
 
THOTOLAN KO SARIP KABONSUAN
 
So Sarip Kabunsoan na sukanian so Sharif Mohammad a wata a mama o Sarip Ali Zainol Abiden ago so Potre Diosol Asikin a wata a babae o Sultan Iskandar Dolkarnain sa Johor ago so Sandori Salam sa Jeddah, manga pagari o Sarip Kabunsoan so Sarip Alawia, Sarip Bong, Sarip Ahmad Alihuden, Sarip Alnao, Sarip Maginado, Sarip Magindar, na Adun a babairan a miyada sabap ko Takdir o Allah.
 
Miyaka talingoma so Sarip Kabunsoan sa balut a Mindanao ko ragon a minipantag ko 1486 A.D. (906 H.)  sii sukanian poon sa ingud a Johor sa Malaya, miakaoma sukanian sa kaoladan sa Lupa a Mindanao ko orian o kiyawapat o Sarip Abubakar sa miyaka dowapolo ago dowa ragon, aya okit iyan na katabligh ko agama Islam.
 
Piyanothol I Najeb a tao sa ingud lobnan a magaagama sa nasrani. A sokon so Sarip Mohammad (Kabunsoan) na gowani kon a kabaligan na miangaroma sa ingud a Johor na orianian na miapamikir iyan a phakalangkapunian so panolon o agama Islam sa manga polo aya sa subangan a alongan, orianian na miyanguni sa idin ki ama iyan sa kapulalakaonian sa miayon si ama iyan sa maliwanag, orianian na milayalayag siran a pudian so dowa katao ko pagarinian a si Sarip Alawia ago si Sarip Ahmad Alihudin, go madakulpun a pudiran a manga tao sa ingud a Johor a salinggogopa iran, na kagiya mabinuntay siran ko kaoladan ko kalodan sa Malaya na miya sogat siran a mabagur a ndoo na miniparak so manga kapal iran ko mbida bida a Polo sa Subangan aya alongan, na so Sarip Kabunsoan na sii minipimpir ko linuk a Mindanao ko Darpa a pumbutowan sa Natobakan a raya a lawasaig a Rio-Grandi,lawasaig a pud sa Polangi sa Bandaraingud a Maguindanao, sa ana manga pangingisda sa kiadongkoanian, aya nakoda sa giyoto a darpa na so Tabonawan ago si Mamalo a wata siran a Dowa o Maradia Baginda, na pud sirampun ko Mbawataan o Bae a Paramisoli a watao Sarip Aulia sa Makkah,
 
Gowani a katokawan sukanian o Datu Mamalo ago si Tabonawan na linimod iran so manga pagtao iran sa inalao iran so Sarip Kabunsoan ko paguudaanian a kapal sa kormat ago sulasula ko banto a manangga, piyangniranon a tomupad sa kaingudan na minda so Sarip Kabunsoan sa aya pithari iyan na tup[ad sukanian o somolud siran langon ko agama o Allah a so Islam, na tiarima o Mamalo ago so Tabonawan ago siran a magingud ka siran na Muslim siran a andang ka so apo iran na asal a manga tabligh o agama Islam sangkaya Subangan a alongan,
 
Sii ko tarsila sa Maguindanao na sokon so kiyapaka tupad o Sarip Kabunsoan sa kalopaan a Magiundanao na inithawakimon o Tabonawan ago si mamalo sa piaki pangaroma iran ko Sarip Kabunsoan so babairan a si Sarahbanon, ogaid na da siran maka saragon na miatay so Sarahbanon na daa miaaloy a wata iran ko Sarip Kabunsoan, so Mamalo na pitharo iyan ko Tabonawan a pakiputupasan niranon so isa a babairan a so Tumanina (Tonina) na aya pitharo tabonawan na da kabaligi so Tonina, ogaid na piyaki pangaroma iranondun ogaid na dinian pasi karumbang,  orianian na miapamikir o Sarip Kabunsoan a tharos sa ingud a ranao ka roo niyan iputhalaboka so pagari niyan a Sarip Alawia a poon sa Bornio sa, orianian na maikaoma sa Malabang na sii tomiaros ko Macaapun a Radia Simban sa Malabang a pudsukanian ko manga Moriatao o Sarip Maradia ko bae sa Maguindanao, na piakataros o Imam, orianian na mia ilay niyan so Potre Angintabo a wata a babai o apun na baodun piaki pangaroma o Radia Simban so wata iyan a Angintabo na inimbawata iran so Saripada Macaalang ago so Potre Daragat.
 
Kagiya ko makaoma roo so pagarinian a Sarip alawia na miagodasa siran sa aya tig o Alawia a sakun I Taros sa ingud a Ranao ka anakunon mapaka langkap so agama Islam ka ayakodun giimbabanog ko Babai ta a miyada, na miniog so Sarip Kabunsoan na badun miphato sa Maguindanao na ayanian kiyapaka oma sa ingud a simoay na piaka aot iran daan na pikokormat iran na rakus a piyaki pangaroma iranon so Sittie Anak sa Simoay na inimbawata iran so Makasasa ago so Takli sa Pinowi,
 
Gowani a thakna so butad o Sarip Mohammad Kabunsoan sa darpa aya sa Magindanao na tianorian badun so kapagingud sa inayonanon o dowa a datu, Mamalo ago si Tabonawan sa kalangolangoniran a magingud na bairandun piyaka Sulotan sa Maguindanao rakus a Malabang ago giya Sibogay, sa Sukanian I pagampaganay a kagraran sa Sulotan Sarip sa Maguindanao, orianian na pindadalakawanian so omani pagingudan sa lupa a Mindanao a Pudian si Mamalo ago si Tabonawan sa omani katalingomaaniran a ingud na payaguniranon so Agama Islam na omani ingud a katalingomaan niran na palayadun Pusoled ko Agama Islam,
 
Miaka isa alongan sa masa oto na poon sa ig so karomanian a Potre Tomanina na kagiya makaoma sa walay so Tomanina na dii magalong rakus a dii muranoranon a phagalongunianon so sisingian a diamond a bolawan da mambaba a minisogat so kindat o sising a diamond ko Sarip kabunsoan na miobay ko Tomanina na ini-iza iyanon o anda poon a giyoto a sising, na aya inisumbag o Tomanina na poon ko mbala a lokus iyan a ini ikut o panday ko tiyaanian sa piyanginsana niyanon a obanian daa a sising aya sa poronginian piyapiya,
 
Orianian na miyaka girao so Sarip Kabunsoan a aya taralbi na makamblag ta ka haram obata makatatapi ka suka so babae ami a miyada a giipakimbabanog o amatano a Sulotan sa Johor, orianian na aya tig o Tomanina a magarita na irilarukuta o Allah so kiadosata ka siitabo magari sa rogo na kunabata magari ko kiapaginutao sa ditadun pumbulag rakus a puzugad, na so sarip kabunsoan na tialak iyandun,
 
Orianian na mianug mambo o Sarip Kabunsoan a miatay so ikadowa karomanian sii sa Malabang asi Potre Angintabo na miagayas-ayas na somiong sa Malabang ka ayaniandun itaros sa Johor ka pakitokawanian ko manga lokus iyan a miatoonian so babainian a miyada, kagiya makaoma sa Malabang na sii ko makapira roo makaiga na miapanotol iyan ko Macaapun so babaenian a Tomanina na a miakamblag siran na baondun piakithupasi o Apun so apo iyan a Paramata Mazhawang a wata a babae o Dimasoba sa Malabang a laki o Angintabo a miawapat a muna karomanian, maana piyakatupas iran mangaroma,
 
Sabap roo na roodun milalayon sa Malabang ago sa Simoay, na mimbabawata siran ko Mazhawang na sapolo ago dowa, isaon so Aloyodan sa Masiu ago so Paramata Layagun sa Bayabao ago so Kunuga sa Unayan, Sopuman so tomanina na piakabaling o Sarip Kabunsoan sa Johor na pakaoonotunianon so ari a wata iran ko Tomanina asi Potre Bae Gathola, na so kiawapat o Sarip Kabunsoan na ayapuman mia Sulotan sa Magindanao so Saripada Macaalang a wata iran ko Potre Angintabo,
 
THOLAN KO SARIP ALAWI
 
Sopuman so Sarip Alawia na kagiya makaoma siran sa Ramitan sa Pikong na Tomiaros sa Malabang, na aya piyagayonan niran ko Sarip Kabunsoan na sukanian itharos sa Ranao a darpa o manga Muranao, na lomiyalakao na kagiya makaoma sa Ranao na minitoona iyan so Imam na piakataros o Imam sa Toroganiran na initawakimianon so wata iyan a Potre Asinalong, na inimbawata iran so Lundo ago so Ayon, na tomiaros sa Tagoloan ka iphanolonian roo so Agama Islam na tiarima o manga tao sa Tagoloan ago Baloi so Agama Islam na piaki pangaroma iranon so Lilangun na mimbawata siran na patkatao, Orianian na mia misita sa Lumbak a Lupa sa Bayabao na piaki panagroma iranon so Anak na inimbawata iran so Maupaat Hidayat,
 
Sa masa oto na omani kaomaanian a ingud na pusolud ko agama Islam, na miapamikir iyan a taros sa Subangan, na kagiya makaoma sa Kagay-haan, (CDO) na Mimbalay roo sa Masgit a Maito Ranggar na inimbitar iyan so langon a taga kagay-haan na pitabliganian siran na somiolud siran ko agama Islam na bitowanian sa Tagoloan a Darpa Oto, (Now Tagoloan Mis, Oriental) na Tomiaros sa Bayog sa Agusan na ini panolonian roopuman so Islam, orianian na miapangaroma nian so Pinidia sa Bayog na siinian ini Baling sa Tagoloan Misamis Oriental na inimbawata iran so, Samporna ago Mapunag,
 
Kagiya Thakna so Sarip Alawi ka langon mimuslim so ingud a pukaomaanian na Mimbalingan sa Johor, na so wata iyan a Samporna na Pisolotanan nian a Tagoloan sa Mis. Oriental, So mbawataan o Samporna na aya paganay a kiya omaan o gobat o manga Ispaniol na miakowa iran a Bayog Agusan ka da maka ato so Mbawataan o Samporna na basirandun miapud ko sarwang a tao, sii ko Pud a Thotol na so Pamilya Nire, Canoy, Emano, Borja, ago so pud na siran na pud ko Moriatao Samporna,
 
THOTOLAN KO MASA O MANGA ISPANIOL
 
Sii ko kiapakaoma o Gobat o Ispaniol ko ragon a March 16, 1521 na miatabaniran a Kagay-Haan, na aya Siowa o manga Muslim na inipapayandugiran so manga ingudiran ogaid na giya Subangan Bayog Agusan na aya kiapostoan o manga Ispaniol, na so Sultan sa Maguindanao na pianagontamanan niran I makaphato ko manga Muslim a Tagoloan na dasiran maka ato, taman ko masa o Sultan kodarat ko16 century na sioludan niran a Tagoloan ka ipurakus iran ko kawali a Maguindanao Ranao na dairan magaga,
 
Orianian na so kiawapat o Sultan Kodarat na solotun o manga Muranao so Sulotan sa Maguindanao ka idal o Dimasangkay adel a bangsa o manga Iranon ago muranao na da iyog so manga Maguindanaon ka aya iran piaka Sulotan so Dondang a watao Sulotan Kudarat na aya siowa o manga Muranao na miagopakat siran sa isibai iran a Ranao, na tiaritib o manga datu so asal a pat a Pangampong a Ranao na Misolotan a diagaborola sa Ranao so Balindong na Mindianaton sa Ranao so Naim, kagiya maakas na mitimo timo so Siyao katao a Datu sa Ranao na pitaongiran so sapolo ago Lima a Panoroganan ago 28 ago walo a Mbabaya ko Taritib ago so pat polo a Ingud a phagawid sa Kadatu sa Ranao, na giya Tagoloan ago Subangan na aya kia Opakatan kiran na misosolud ko Sulotan sa Baloi ka aya Pithaknaan o Sarip Alawia a Mitaong ko Sulotanan a Tagoloan…..
 
 
 
 
By: Acmad (Ontay) Guiling Macagaan D. Abdulmadid

  Sadun sa kailayaniyo sa article aya na siiniyan kiopiya.
na miaka-aniyaya so tao obaniyan tharoa sukanian e mimbaal saya
ka sabunar e inisorat saroman e Datu Ontay ko basa Iranaon
ka an masagogod a kasaboti tanoron
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
......BOLOS KANO SA MARINAO......
 
>TOP 1 CIVIL ENGINEER 2017<

2
2
>>DAYAMON SA IRANON<





KULINTANG A KAPRNDAGAN, Played by Datu Ontay during the event of Lumbatan International Association, March 1. 2019, KAP'RNDAGAN TUNE, giya e kakolintang a kaprundagan, kapangoba sabap ko sakit sa ginawa ago rata a ginawa. Maranao Kulingtang is music of Happiness, it describes the music of Iranaon soul.

-->>CPA TOP 5 2022<<--
2
......FACEBOOK LIKE BUTTON......
 
...............HADAP./.AIM..............
 

Our purpose of doing this task is to strengthening the bangsa moro nation. To fulfill our forefather dreams of having a meaningful bangsa moro identity in our mother land, to make our fellow Muslim understand the importance of having solidarity and closeness among us, to avoid discrimination and minimize feudal clan among us, so that we are nation with a purpose

Manga bangsa mi ko pat a adel a gaus ko Ranao, ago sa pragatan a tunday a pagilidan. Aya kiataonga mi sa darpa aya na ogop ago panagontaman sa kapakamoayan o andang a di kanggiginawai o manga lokes tano, na obaon misabap a mapakarayag iyan so miakalogao a di kanggiginawai, na mapakarani nian so miakawatan a katotonganaya,

Aya kiapamagosaya mi saya ko manga gogodan na ipagogop ko thatanggisa sa kakunala nian ko madaseg iyan a miapakawatan o politika, na aya mala na makaogop sa kapakaito o rido ko orian o katokawi ko kaiisa isa o manga apoapoan tano na mikasoy so munang a inagao o manga sarowang a tao,

Giyangkai a kapamagosaya saya ko kaiisa isa o bangsa na aya hadap saya na ipagogop ko kakunala sa so manga muslim sa Pilimpinas na isa a paka poonian, banian magakot so kaiisa isa o bangsa sa kipamayandegen ko kabnar o bangsa tano, na aya mala na mapamola rektano so babaya tano ko ped tano, ka pitharo o Nabi Mohammad S.A.W. a diden maka paratiyaya so pithanggisa rekano taman sa dinian ikababaya ko pagarinian so lagid o ipukababaya iyan sa ginawa nian.

PATOT A KAMBANTAI SAYA isaini a pamagogopaan o manga datu tanu sa Marawi sa ditanto kitabolog o manga simukut sa City a Marawi

>MANGODASUNFLOWER<
..........WARNING./.INSANA...........
 
-->>LUMALATKA SI ARTAF<<--




This website is owned by Datu Ontay M. Abdulmadid and his home town Marogong Lanao del sur, and dedicated to all people of Unayan, and it is now consider as Iranaon (Mranao) royal website, most articles made in this website is originally from the research and ideas of our webmasters, Saad, Alex and Datu Ontay, some articles are submitted to us by a friends. We never copied other website articles without asking permission to the site owner, and we stated the source of our articles for the legitimacy of our articles.

All materials contained in this website are the subject of copyright. Many items and articles are in use under license, therefore, on no account may copies be made of text, photographs, Graphics, or any other materials, without the express written consent of the site owner,

If you wish to copy any items from this site, please be kind enough to e-mail the site owner at the address given above. Please also note that by entering any further pages of this site, you are undertaking to abide by these conditions.Thank you for your co-operation and consideration.


o(*_*)o

YOURS DATU ONTAY

 



SARIMANOK

The Sarimanok is a legendary bird of the Maranao people who originate from Mindanao, a major island in the Philippines. It comes from the words "sari" and "manok." "Sari" means cloth or garment, which is generally of assorted colors.  Manòk is a Philippine word for chicken.

It is the legendary bird that has become a ubiquitous symbol of Maranao art. It is depicted as a fowl with colorful wings and feathered tail, holding a fish on its beak or talons. The head is profusely decorated with scroll, leaf, and spiral motifs. It is said to be a symbol of good fortune

The Sarimanok is derived from a totem bird of the Maranao people, called Itotoro. According to the Maranao people, the Itotoro is a medium to the spirit world via its unseen twin spirit bird called Inikadowa.

The Sarimanok is also believed to have originated from an Islamic legend. According to the legend, Muhammad found a rooster in the first of the seven heavens. The bird was so large its crest touched the second heaven. Its crow roused every living creature except man. Judgement day would come once this celestial rooster ceased to crow

A Maranao legend also says of a Sultan's daughter being swept by a colorful rooster that became a handsome young man and they were never seen ever again. The Sultan then created replicas of the bird to remember his daughter by

 

 



-->MICHAEL ANGKULAN<--
.....ONTAY & MAROGONG ADS.....
 
Here Another Meranao became top-notch for the recent 2019 Bar Exam, she is the third Mranao who took 2nd placers in the history of Philippine Bar. Our Congratulations to ATTY. PRINCESS FATIMA PARAHIMAN. A Pride of Poona Masiu, particularly on the 6 pagapoon sa mimbalay, moriatao Suba and Moriatao Amai Sindaolan of Masiu are proud of you. (She is the granddaughter of Late vice Mayor and OIC mayor of Masiu Lanao Del Sur. Hon. Hadji Faisal Mauyag Parahiman. then, I received a PM that Princess's mom is Doctora Zenaida Tan, a Filipino-Chinese Muslim. FYI, 4 maranaos have been included in the top 10 of Philippine Bar exam's history. 1. Atty. Camar Boloto (Top 2, 2. Atty. Mylene I. Amerol-Macumbal (Top 2) 3. Atty. Princess Fatima Parahiman (Top 2) of the Bar 2019) 4. Atty. Soraya Laut top8

Here Another Meranao became top-notch for the recent 2019 Bar Exam, she is the third Mranao who took 2nd placers in the history of Philippine Bar. Our Congratulations to ATTY. PRINCESS FATIMA PARAHIMAN. A Pride of Poona Masiu, particularly on the 6 pagapoon sa mimbalay, moriatao Suba and Moriatao Amai Sindaolan of Masiu are proud of you. (She is the granddaughter of Late vice Mayor and OIC mayor of Masiu Lanao Del Sur. Hon. Hadji Faisal Mauyag Parahiman. then, I received a PM that Princess's mom is Doctora Zenaida Tan, a Filipino-Chinese Muslim. FYI, 4 maranaos have been included in the top 10 of Philippine Bar exam's history. 1. Atty. Camar Boloto (Top 2, 2. Atty. Mylene I. Amerol-Macumbal (Top 2) 3. Atty. Princess Fatima Parahiman (Top 2) of the Bar 2019) 4. Atty. Soraya Laut top8


POTRE MONALINDAO


Madait a kapumbantoe tano ko manga ONOR sa Ranao na ipangorao ami rukano si Potre Monalindao a bangsatano sa Ranao kaisa sukaniyan a mitiardi na mimbilingatao ko kapusumpada ko dadabitan o Iranaon na mananagontaman ko gii kisariat'n ko dikakulas o paparangayan o Mranao (We recommend Potre Monalindao for any traditional occasions in Ranao and for royal gathering)   


_______________________



DATU REVIE S. SANI

Iranaon’s Pride

Iranaons/Maranao are well-known for the aspects of Culture and arts, they gained more prominence in the field of martial arts when the MSU Karate Club successfully garnered three gold Medals and one silver in the 1994 first Philippine National Games – the first time Iranaon/Maranao gained these elusive awards in sports, and up to the present time the club still gaining good records.

In the name of Sport and Martial Arts, Iranaons/Maranao exceed on it and became more and more prominences when the young prince of Marawi in the good name of Datu Revie Saber Sani (son of Sultan Duma S. Sani and grandson of late Mamitua Saber, Radiamuda sa Marawi) won Champion in the international karate competitions like the 2003 8th karate games of the Adriatic in Italy, 2003 8th Czech open karate championship in Czech Republic, 2005 Asian Karate championship in Hong-Kong, China and the 23rd South East Asian Games (SEAGAMES). Datu Revie S. Sani is the first Iranaon/Maranao became member of Republic of the Philippine Team (RP-TEAM) for International Competition in the field of Karatedo, and present President of FIMAA Jeddah Saudi Arabia. The Iranaons/Maranao. would someday proven champion in the prestigious of the Olympics as my father’s longstanding dream, Datu Revie said in his Interview.

Pamakot Ka Sa Masa Emanto

A Song of a Moro Artist

The King of Moro Song Datu Komeni Bansuan lunched his new album with the new song “Pamakot Ka”. It could really encourage and inspire each individual who would listen and internalize its deep meaning. Some of its line go this way “ My friend, pamakot ka, know yourself. Pamakot ka while you are young. Know what is happening in this world and think of what you can do. Pamakot ka while still you are healthy and strong. Face your future, don't ever think you cannot make for God has given you all. Isn’t he right in saying this so?

At this point of time, in this era of globalization wherein we can’t describe the kind of life we have. Life expansion decreases due to many illnesses and diseases. It becomes unpredictable when we can’t do anything but to face life as it is. Competitiveness among nations, tribes and even religion brings deep impact to our lives. Thousand of people lost their lives because of such conflict. Survival for poverty really a prime problem of human being. Million of people died because of have nothing to eat.

Now, is Komeni right of giving us a signal to move ahead and to strive hard inorder to survive from this vulnerable world? This is not advertising Komeni but it somehow gives us the lesson to be vigilant of our life.

Connect this message to our own distinctions and undertakings as individuals. As teachers for example, pamakotinka, value your responsibility of molding and teaching the young generation because perhaps time maybe too late for you to do it and you might regret after all. Do this while you are still in the position, while you are strong and while you have all the opportunities of doing it all.

The last line of Komeni’s song says “ Now is the time to reflect on. Ponder on and move fast”. This is just a mere song of an ordinary moro artist but let us not forget great move and action start from an ordinary and simple plan.

GLOBAL MINDANAO SUMMIT

Just recently, the global sultanates summit was successfully done. Alhamdulillah, we thanks Allah for the success of the event, everything went smoothly with global summit in Mindanao on 10th and 11th December, 2010, HRH princess Aizian Utto Camsa said in Facebook.

The said summit was attended by the prominent royal Sultans and royal families around the globe, Malaysia, Indonesia, Brunei, Philippines and other well-known countries. The theme of the summit “THE CULTURAL PARACTICES EMBODIED IN THE UNIVERSAL DECLAIRATION OF HUMAN RIGHT, TREATIES AND CONVIENTION”

The convener of the that summit was the royal sultanate of Raja Buayaan Darussalam and the united sultanates of Baguinged Tawlan Darussalam, the event was hold in royal palace hotel in General Santos city, Philippine




POTRE ERLYNDA

In the name of ARTS and LITERATURE, Meranaos exceed on these. They have the Bayok and Darangen that until now are never been break their record in the entire country. The beautiful dances like Singkil, Fan Dance and Kapamalong malong are still have big contribution in Philippine culture. Every single matter of Meranao’s life has its meaning and properly guided with Taritib and Igma.

Putri Erlynda is a symbol of undying Mranao songs, she poses and Talented in traditional folk song, support her and the other Mranao Talents

........WEEKLY SONG LYRICS........
 
ALONGAN PISAYANAN TINTIK

__________________________
PIKIRANG KA
By AKIE Band
 
I
Ipoon ko
kiapakang-ginawae ta
sukabo e sii sa pikir akun
sabap ko olaolangka a mapia
dikodun kalipatan
 
II
Di akun kagaga
Obaka rakun mada
Di akundun kaparo
Di akun Ska mailay
 
Chorus
Ko gagawi-i dao-ndao
Ska e mapipikir
Dadun a lawanuka
Dadun a rimbangka
Na obangka kalipati
So kiapakang-garing ta
Di akundun kagaga
Obakongka ribona
Pikirangka
 
III
Apia andaka mariribon
Pulolobaan akun ska
Apia andaka pagagao
Na magagao akoron
 
Repeat II & Chorus
 
Refrain
 
Repeat Chorus
________________________

IKARARANON KO SUKA

bY: maDSki

I

Miaroro miaroro
So lo’ sa manga mata ko
Sa kalipudus kalipudus
A rata a ginawako

II

Mipirogo mipirogo
So puso akun sabap ruka
Sa ladang ko riniwada
Ko ranon ago so gagao

Chorus

What can I do what can I do
My life is nothing without you
Forgive me darling if I’m wrong
Come back it’s me where you belong

III
My love my love
Ranon angka
Sa ladang ko m’balingan ka
Lalayon ka sa dar akun
Ikararanon ko suka

IV

What can I do what can I do
Sa ginawako o maribon ka
Sabarang ka o ribat ako
Mbalingan ka rakun
o garing akun


Coda

Ikararanon ko suka
Ikararanon ko suka

Nasasabik By Fred Panopio
Translated to Maranao
By Datu Ontay
SONG bY mADsKI bOYS IN JEDDAH

DATU A TARABOSAO
(By unknown band)

I
Kataya so Tutholan
Ki masolampay a busao
Lomalangkap sa Ranao
Kala iyan e kakan
Maka pito makakan
Ko mababasa alongan
Aya kakana iyan
Mala ko palang-gada
Aya inoma iyan
Maito ko baldi
Madalum e kasawao
Pito ka porgada

II
Salakao ron aya
Minisolda akun
Tharoon ta e babunar
Mialunganian so kadato
Sulotan di kapuno
Kabugatan dasukan
Datu a lomanggowap
Sangcopan sa kathaka

III
Salakaoron aya
Dipuman kaolitan
Badun papagutiya
Pukun o pukunian

Reapat II & III
 

RaNoN AgO sO GaGao
By variety Band

Piygayonan ta
sa badun ribona
So dita kang-ginawai
Ka dabo a lalao
A di kang-gaing
kaMawatan
ka sa dar akun

II
Oh…. Lilang ko
Sayana a marugun
Masakit sa ginawa
Kapukha piker akun
So ranon
Go so gagaw’ng ka rakun
Lalayondun sa piker
Go sa ginawa
Na inao lilang
Na babo kikasoy
So kiyang-garing ta

III
Pukha taduman ko
So manga gawii
So gawii a kasosonor
Sa imanto aya
Romunda di torogun
Na mindag di roparopun
Sabap ruka

Reapeat II 3x

TiGkA ObA DuDol
By Maher

I
Adun a katawang ko
A kalalagan a wata
P’kabaya-aniyan
A kilala niyan a babay
Aya niyambo thotol
A ranon gagaw niyanon
Pakisisipatiyan a thito
Niyan a ipapatay

II
Ipulalong iyangkon
Ramig iyan mipamono
Tomokon oba matay
Odi siran makatharosa
Inao wata kulay
Tigo manga lokes iyan
Malongka pakalanata
Ka dapun a sokatanuka

III
Miyondog so katawangko
Tiyomaniyan a milalong
Gagawii ndaondaw
Na mbaram-barang a sowanian
Aya miakambono
so mbala a lokes iyan
katamba amairan
so tig akun a kasowa
oWoOoOoH!

IV
Gowiranon dolonun
ko wata iran a mama
na miapangaroma niyan
ipapatay niyan a raga
OwOoOoOoH!!!
Miyababaya siran
Ka miyaka sigorado
Salodo ako ruka
Grabi ka a mama
Miyaka sorga ka
Ka pakatataya angka

V
Kay maka pito Olan
Miyada so kapag enjoy
Minisambi na ilat-ilat
O manga panoganganiyan
Anta mambo e mabaya
Sa mama tarabosaw
Daa miyasowa iyan
Na dipun matao zozokat
oWoOoOoOoOH!!!
Somasayan sa matao
Si toropa a boklo
Na ramig mimbabawata
Na dadun makasowa zozokat
oWoOoOoOoOh !!!

VI
Giyanan e marugun
Ko tao a mala e lalag
Tigiyan oba dodol
So mabibitin ko koda
So kapangaroma aki
Na kunaba kazandagan
K’naba anan khakan
Masmo kawn na awaingka
OwOoOoOoOoh !!!

end

MaLa E MaTa

I
Tonia problema?
Inoka ini pukharaangiti
Dingka di pamikira
E baka di sundit
Imanto a miadata

II
Bangka dun di khatadumi
So kiabogawangka rakun
Sii dun pun sa danga
O mga ginawaingka
A manga ala e mata
Manga ala e mata

III
If you only knew
Pukataduman ko
So kiya bulag angka rakun
Pira ka olan ini tigur akun
Kalipatan ko bo so ngaran ka
Bangkadun kiatadumi roo
Sa children’s park sa iligan
Dikadi magpa’cute ko
Pukabayaan ka a mala e mata
Mala pun e tiyan

Chorus
Dingka dun di pamikira
E Bangka kikasoy
So manga gawii manga oras
A pud akongka
P’ki oman ka badun
Sakit ka sa ulo
Balingkadun ki pagidaan ka
A mala e mata, a mala e mata

IV
Katawan ka a pakatatayaan ako
E love akun imanto
Di ako niyan puzasanbiin
Apya pun sidun si Khomeini
Repeat II
Coda
NeYhoOoOoOo wOoOo wOoOoH

V
Dikadun di sundit ka dingka bo
Kikasoy so miyanga una gawii
Diba pitharo akun ruka
Pakatatayaan ako e love akun imanto
P’wes balingkadun ka metext
Na n’dodo roo sa crossing
Dikadun punggoraok ka naba ako guwapo
Lagid e Piolo, pihing akung ulo
NeYhOooOoOo wOoOoo woOOoh

Repeat chorus 2x

Mori a Kapranon
Meranao Translation by Sen. Domocao Alonto

Rambayong modas ako, Ko inged a pilombayan
A bemberano alongan a montiya migagadong
Ko karodano sebangan a indawag ko a sanang
A saliyo a darakn a ginawa ko a rasay
Ka ompen olbi sa ropa sa antawa a daradat
Na taman ko kakawasa natarima ka kakasi
indawag a katrang a pagalad o marandang
igira sa temoan a lekepan so mawaraw
na miyada so balamban a kabutowan sa
Klong na mars-res malanat malngga masopiit
na tanandn paninindg ko ingd a pilombayan
Ka so irigi sa bansa na turoga ipanganganting
a daa ikaugyan ayakakelabakn
Na anday kabinentay o pamorawag ko langit
Apgangano liwanag a kaug o maliboteng
O bapno damargn o karanti o alongan a kariga o darako
na pasionotnka a karagiraynian
Ka anian mipmanis a diinian kaganao
Ko senang a pembokakas a maika kabengkasan
A kalibotung o kobor matawantawan roo
so miyaling ding sa baya
Dingkadn pelingiya e kiyarandanganian
O wana kanegka a sengkoa pekabanding
Na giyoto so pangni a ipamangni o tao
Sa kapakasorga aka na oponay so mera
Ko linsa o kobor akn daa rowar ko salam
Na paki aminkaon so sii ko koba ko na
Misangi ko otanon a obarobara lombay
Napakisamberen ka ko sagado napas
Ka obarakn bayogn ko sold o kobor akn
A mapagadimat akn amay ko kalipatan
So tampat o kobor akn ka apay so linsa miyan
Na miyada sa ginawa napakinaksenekandado
Ko taribasok anon makaselano
So ombiyo tolan akn a sabap a iramiram
A pamomolan a tumbak a dadna oba akn
A kipi ko rinibon ka sii ko langit
ka a raks o palaonka goso balintad
ka a dii kazolay
An o sindaw go so lalis na miyakazanaoray
So ombi o tolan akn
Pilimpinas daabay a inged a pakarimbar
A simoketa ladan ko na pamamakineganka
So mori sa pagirowin ka sii ko tangan ka na
Rokaknon ganati so langowa garingka
Mbalinga ko inged a daon so karingasa go so
Kaoripn kandatadataron so tao
Ka dapamarintaon a rowar ko dikasangkay
Na modas ako rekano ka so kalab na kadka.
Thank You Myspace Comments
ONTAY & MAROGONG.NET KAPMADANDING A TIG/DINGDIKAN
Please Support the new song of JASABS06, DI PASIN OTO, this is the Meranao version of Despacito a viral Spanish song with many versions, In behalf of this website and Datu Ontay, we salute and two Thumbs ups to the JASABS06 GROUP for making quality songs. Congrats.
 
IMANTO NA 1220966 visitors (3513242 hits) SANGGIBO SALAMAT
This website was created for free with Own-Free-Website.com. Would you also like to have your own website?
Sign up for free